System dozoru elektronicznego (SDE) to rozwiązanie w polskim wymiarze sprawiedliwości, które umożliwia odbywanie kary pozbawienia wolności poza murami więzienia. Dzięki wykorzystaniu technologii, takich jak elektroniczne bransolety monitorujące, sprawca może pozostawać pod stałą kontrolą organów nadzoru, jednocześnie prowadząc ograniczone, lecz stosunkowo normalne życie. Rozwiązanie to ma na celu nie tylko odciążenie zakładów karnych, ale także umożliwienie skazanym rehabilitacji w środowisku społecznym. W artykule przyjrzymy się jakie warunki należy spełnić, aby kara w systemie dozoru elektronicznego mogła zostać zastosowana.

Warunki ubiegania się o dozór elektroniczny

Sąd penitencjarny może udzielić skazanemu zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego, jeżeli zostały spełnione łącznie następujące warunki:

• wobec skazanego orzeczono karę pozbawienia wolności nieprzekraczającą jednego roku i 6 miesięcy albo wobec skazanego orzeczono karę pozbawienia wolności w wymiarze niższym niż 3 lata i któremu do odbycia w zakładzie karnym pozostała część tej kary w wymiarze nie większym niż 6 miesięcy, a nie zachodzą warunki przewidziane w art. 64 § 2, art. 64a lub art. 65 § 1 i 2 Kodeksu karnego;
• odbywaniu kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego nie stoją na przeszkodzie szczególne względy wskazujące, że w razie odbycia kary w tym systemie nie zostaną osiągnięte cele kary;
• skazany posiada określone miejsce stałego pobytu;
• osoby pełnoletnie zamieszkujące wspólnie ze skazanym wyraziły pisemną zgodę na odbywanie przez niego kary pozbawienia wolności pod adresem;
• odbywaniu kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego nie stoją na przeszkodzie warunki techniczne.

Skazanemu, który nie rozpoczął wykonywania kary w zakładzie karnym, można udzielić zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego, jeżeli względy bezpieczeństwa i stopień demoralizacji, a także inne szczególne okoliczności nie przemawiają za potrzebą osadzenia skazanego w zakładzie karnym. Odnośnie skazanych, którzy już rozpoczęli odbywanie kary w zakładzie karnym, przesłanką jest ich dotychczasowa postawa oraz zachowanie w zakładzie karnym.

Sąd penitencjarny orzeka na wniosek skazanego lub na wniosek jego obrońcy, prokuratora, sądowego kuratora zawodowego lub dyrektora zakładu karnego. Wniosek jest wolny od opłat i musi być skierowany do Sądu, w okręgu którego kara ma być wykonywana lub tam, gdzie skazany przebywa (jeśli rozpoczęto już odbycie kary). Jeżeli skazany wykonywania kary jeszcze nie rozpoczął, jego obecność na posiedzeniu w przedmiocie rozpoznania wniosku jest obowiązkowa.

Obowiązki skazanego w systemie SDE

Skazany ma obowiązek pozostawać w miejscu stałego pobytu lub w innym wskazanym miejscu w wyznaczonym czasie. W postanowieniu o udzieleniu zgody na odbywanie kary w systemie dozoru elektronicznego umieszcza się harmonogram – rozkład godzin, w których skazany ma prawo oddalić się z miejsca pobytu, a okres ten nie może przekraczać 12 godzin dziennie i ma na celu m.in. świadczenie pracy, naukę, zakupy, praktyki religijne, kontakt z obrońcą, korzystanie z urządzeń lub zajęć kulturalnych i sportowych. Zależnie od sytuacji sąd może nałożyć na skazanego również obowiązki.

System dozoru elektronicznego – alternatywna forma odbywania kary pozbawienia wolności

System dozoru elektronicznego stanowi alternatywną formę do odbywania kary pozbawienia wolności, która łączy elementy sprawiedliwości z humanitaryzmem i efektywnością. Umożliwia on skazanym powrót do życia zawodowego i rodzinnego, przy jednoczesnym zachowaniu kontroli nad ich postępowaniem. Ma ona swoją wartość zarówno dla Skarbu Państwa, jak i dla samych skazanych. Kluczowe pozostaje jednak zachowanie równowagi między daniem skazanemu drugiej szansy a ochroną bezpieczeństwa publicznego.

Szanowni Państwo, zespół Kancelarii zapewnia pomoc prawną klientom niezależnie od etapu postępowania oraz rodzaju orzeczonej kary – zapraszamy do Kontaktu.

Stan prawny: 24.11.2024 r.