Wprowadzenie do problemu szkód górniczych

Szkody górnicze są jednym z najczęstszych problemów, które mogą dotknąć właścicieli nieruchomości znajdujących się w pobliżu terenów górniczych. W takich przypadkach właściciele często muszą zmierzyć się z uszkodzeniami budynków, infrastruktury czy nawet samej ziemi, które są wynikiem prowadzonych w okolicy działań górniczych. W takiej sytuacji powstaje pytanie – czy właścicielowi przysługuje odszkodowanie, czy też może żądać naprawy uszkodzeń?

Prawo właściciela nieruchomości

Trzeba podkreślić, że właściciel nieruchomości nie może sprzeciwić się ruchowi zakładu górniczego, który jest prowadzony zgodnie z ustawą. Może tylko żądać naprawienia wyrządzonej tym ruchem szkody, na zasadach określonych ustawą. 

Rodzaje szkód wywołanych działalnością górniczą

Szkodą właściciela wywołaną oddziaływaniem na jego nieruchomość ruchu zakładu górniczego jest albo degradacja nieruchomości sprowadzająca się do zmiany jej właściwości fizycznych albo uszkodzenie lub zniszczenie jej części składowych, prowadzące do uniemożliwienia korzystania z niej w dotychczasowy sposób, ale też obniżenie się jej wartości rynkowej.

Wybór sposobu naprawienia szkody

W myśl art. 363 § 1 K.c. naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Jednakże, gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu.

Uprawnienia właściciela nieruchomości

Z tych względów po pierwsze, uprawnienie wyboru naprawienia szkody należy do poszkodowanego, czyli właściciela nieruchomości, na jakiej ujawniły się szkody górnicze. Ponadto, jeśli przywrócenie stanu poprzedniego jest ekonomicznie nieopłacalne – pociągałoby nadmierne koszty, przekraczające wartość odtworzeniową nieruchomości, wówczas zasadne jest wypłacenie odszkodowania.

Przypadki, w których wypłata odszkodowania za szkody górnicze jest zasadna

Przykładowo, zasadnym jest domaganie się wypłaty jednorazowego odszkodowania, kiedy budynek został tak mocno uszkodzony, że nie jest ekonomicznie zasadnym jego naprawa, jak i wtedy gdy w tym rejonie prowadzona jest eksploatacja górnicza, która nadal będzie destrukcyjnie działać na nieruchomość i stopień degradacji terenu będzie postępował, czy też występuje dalszy proces odchylenia powodujący kolejne pęknięcia budynku.

Roszczenie w przypadku konieczności rozbiórki

Warto pamiętać, że w przypadku stwierdzenia niemożliwości naprawy budynku, w związku z koniecznością jego rozbiórki, właścicielowi przysługuje roszczenie w wysokości przewidywanych kosztów jego rozbiórki. Co istotne, dla ustalenia wysokości szkody nie jest istotne, czy właściciel faktycznie dokonał rozbiórki, czy też jej dokona w przyszłości.

Kiedy naprawa jest bardziej korzystna

Zwracam uwagę, że nie zawsze odszkodowanie będzie najlepszym rozwiązaniem. W niektórych sytuacjach naprawa uszkodzeń może okazać się bardziej korzystna. Na przykład, jeśli szkody są niewielkie i mogą być łatwo naprawione, zamiast odszkodowania warto żądać ich naprawy. W takim przypadku można uniknąć długotrwałych procesów sądowych i szybko przywrócić nieruchomość do stanu sprzed szkód.

Konsultacja z prawnikiem

Ważne jest również, aby w przypadkach szkód górniczych skonsultować się z profesjonalistą, czyli prawnikiem specjalizującym się w tego rodzaju sprawach. Tylko on będzie w stanie ocenić sytuację, zasugerować odpowiednie kroki do podjęcia oraz reprezentować właściciela nieruchomości przed sądem w przypadku konieczności.