W praktyce coraz częściej zdarzają się sytuacje, w których organy ścigania otrzymują informację, że rodzic popełnia przestępstwo na szkodę swojego dziecka. Zazwyczaj zarzuty te dotyczą molestowania dziecka, jego bicia lub znęcania się nad nim psychicznie. Nie rzadko również policja przyjmuje zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa w trakcie toczącego się już postępowania cywilnego, na przykład o rozwód, władzę rodzicielską, kontakty rodzica z dzieckiem czy ustalenie miejsca zamieszkania małoletniego. W takiej sytuacji postępowanie cywilne może zostać zawieszone do czasu zakończenia postępowania karnego. Nie jest to jednak regułą, zawieszenie postępowania nie jest w takiej sytuacji obowiązkowe, a decyzja zależy od sądu prowadzącego sprawę. Wynik postępowania karnego ma bowiem istotne znaczenie dla sprawy cywilnej. Pojawia się pytanie czy rodzic, który popełnia przestępstwo na szkodę dziecka jednocześnie powinien wykonywać władzę rodzicielską.

Czym jest władza rodzicielska?

Władza rodzicielska obejmuje przede wszystkim zarówno obowiązek, jak i uprawnienie rodziców do sprawowania pieczy nad osobą dziecka, zarządzania majątkiem dziecka oraz do jego wychowania. Dziecko pozostające pod władzą rodzicielską powinno okazywać rodzicom posłuszeństwo, a w sprawach, w których może samodzielnie podejmować decyzje powinno wysłuchać opinii i zaleceń rodziców. Jednocześnie władza rodzicielska powinna być wykonywana tak jak tego wymaga dobro dziecka i interes społeczny. Z kolei rodzice przed podjęciem jakiejkolwiek decyzji w ważnych sprawach dotyczących dziecka powinni je wysłuchać i w miarę możliwości uwzględnić jego rozsądne życzenia. Rodzice podejmują decyzje wspólnie, a w przypadku braku porozumienia pomiędzy nimi rozstrzyga sąd.

Ograniczenie władzy rodzicielskiej

Co do zasady władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom aż do osiągnięcia przez dziecko pełnoletniości. Przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego przewidują jednak trzy odstępstwa od tej generalnej reguły – ograniczenie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, jej zawieszenie lub też całkowite pozbawienie wykonywania władzy nad małoletnim.

Jeżeli sposób wykonywania władzy rodzicielskiej jest sprzeczny z dobrem dziecka, uzasadnione jest podjęcie kontroli przez sądy opiekuńcze. Sąd opiekuńczy może wszcząć postępowanie z urzędu. Każdy, komu znane jest zdarzenie uzasadniające wszczęcie postępowania z urzędu, ma ustawowy obowiązek zawiadomienia o nim sądu opiekuńczego.

Kiedy wniosek o pozbawienie władzy rodzicielskiej?

Popełnienie przez rodziców przestępstw na szkodę dziecka stanowi jedną z przesłanek do pozbawienia ich władzy rodzicielskiej i traktowane jest jako nadużywanie tej władzy.

Bez wątpienia zatem w sytuacji znęcania się fizycznego lub psychicznego nad dzieckiem przez rodziców, molestowania małoletniego czy popełniania na szkodę dziecka innego rodzaju przestępstw możliwe jest złożenie do sądu wniosku o pozbawienie rodzica władzy nad małoletnim.

Nadużywaniem władzy rodzicielskiej będzie również każde inne naganne zachowanie rodzica zmierzające do demoralizacji dziecka, takie jak nadużywanie przez rodzica alkoholu, uchylanie się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, stosowanie wobec dziecka kar cielesnych czy nakłanianie dziecka do prostytucji.

Masz więcej pytań lub potrzebujesz pomocy w sprawie rodzinnej? Chcesz dowiedzieć się, kiedy można ograniczyć władzę rodzicielską, jak napisać pozew o pozbawienie władzy rodzicielskiej? Skontaktuj się z kancelarią.